Hinn ágæti

musculus cremaster hefur vitjað Hals í svefni, jafnt í bundnu máli og óbundnu, eigin snertingu sem hugarvíl. Halur hefir hins vegar aldrei haft nein not af vöðvanum eða látið á hann reyna, enda einmenningur og stundar skírlífi algjört. Eina undantekningin er kannski sú er hann hljóp á eftir skepnum til sveita og heiða forðum, en hlaupageta hans er engin núorðið fremur en önnur. Vinur hans reynir þó að upplýsa hann um misgjörðir þessa vöðva er kyndjörfung áhrærir meðal fullsterkra manna, en sumum hefir hann komið óorð á fremur en bónorð(i).
Halur kvað eftir vin sinn er hafði nýlega legið hjá kerlu og orðið undir:

Herra cremaster, hann er snúinn
og höndum strýkur algóð frúin;
en einmitt núna
og eftir frúna,
auminginn virðist búinn.

Halur tekur að sér að gefa mönnum ráð til að þjálfa cremaster-inn, en einungis ef gild rök fylgja og nánari vísbendingar eða annað er staðfestir þjálfunarskort eða vanhæfni mikla.

Musculus

cremaster hefir öðlast líf á Íslandi eftir að útlendingur nokkur var dreginn hingað uppá Klaka, enn eina ferðina, en hingað eru einungis dregnir heimsþekktir menn eða þá e-r sem gott er að þekkjast af myndum með. Skrítið orðalag, en þó ekki rangt. Þessi blessaði vöðvi eða vöðvaómynd á sér langa sögu í þróunarfelinu, hlutverk hans er mismikið eða lítið, allt eftir atvikum. Stundum skiptir hann "engu" máli og jafnvel bara fyrir þeim er reyna að lagfæra náramein og annað, fjarlægja jafnvel félaga þennan eða skera á hann. Svona vöðvi minnir eiginlega á lyftutónlist enda sjálfur lyftuvöðvi að hluta til. Myndlíkingar með honum verða allflatar finnst þeim er þennan vöðva handleikur (eða hluti er honum tengjast) daglega. Þessi frásögn er rituð eftir viðtal, sem Halur átti við vin sinn fyrir svefninn.

Dægurmál

borgar sig vart að fjalla um, en á þessu eru og verða ætíð undantekningar. Dægurmál eru ekki nauðsynlega ómerkileg eða gúrka; geta allt eins verið mikilvæg mál eins og listir, fótbolti, júróvísjón, verð á grænmeti. Nú stendur yfir listahátíð á Íslandi, góðu heilli er mikið um myndlist og annað er undir hana má fella. Það ánægjulegasta við myndlistina, ekki átt við málverk eingöngu(!), er það hversu skoðanir eru og verða skiptar um hana; allt og allir eru gjaldgengir báðum megin við borðið. Eftir að hafa séð síðustu sýninguna í Listasafni Akureyrar á verkum Gabríelu Friðriksdóttur og Matthew Barneys þá er svipað umhorfs í heila Hals eins og oft hefur verið eftir ferðir í leikhús sama bæjar; púff - úff! Er eða var þetta allt? Þessi sýning er þreytandi léleg, gamlar lummur, mannslíkamadæmi og hugmyndavinna sem kveikir ekki neista eða líf hjá Hali (spurt var einu sinni hvort Halur væri dauður), reyndar er ekkert nýtt í listinni, það er ekki nýtt. Listin er þreytt á stundum, það þýðir þó ekki að deila um smekk og ekki snýst þetta um það, - nema hvað!? Spurning hvað yrði um marga listamenn án styrkjakerfis, fjölmiðla og auglýsinga; markaðurinn er að gelda margt í listinni sem öðru. Svipað má segja um amerísku bíómyndirnar sem eru ekkert nema stórgerð auglýsing, efninu má koma til skila á 30 sekúndum í einni auglýsingu. Það góða við þetta er þó það að flestir eru áreiðanlega ósammála Hali í þessu sem öðru og þá er listin og þeir er hana iðka sjálfsagt á réttri leið. Listin er eins og húsgagn á hverjum tíma eða eldúsinnrétting; margir að fást við það sama, ekki allir þó.

Á friðarstóli

verður vart lengi tilefni til að sitja í norðuramti ef marka skal prentsvertu netsins og hugarvíl Álgerðar í Eyjafirði, dramakvín og álkvín norðursins. Stóriðja minnir Hal í dag á þrælaflutninga og þrælasölu fyrri tíma þar sem annar aðilinn hafði (hefur) öll spil og álspjót á hendi, innan handar jafnvel ef því er að skipta. Látum vera að mannskepnan hafi álit á álinu, en hvað með náttúruna? Með náttúruna verða aðeins vandamál ef mannskepnan skiptir sér af henni. Áhyggjur hefir Halur miklar af vinafólki er hyggst flytjast búferlum að nýju norður í land (?), álland Íslands. Hvað ef álþynnur þjóta niður hlíðarnar? Óminnishegrinn hefir ætíð verið Íslendingum hulinn ráðgáta. Hvað næst? Schwartzenegger pítsur úr áli?

„Hvar hafa dagar lífs þíns lit sínum glatað?"

Draumur mannsins

(Homo sapiens) um að geta flogið sem fuglinn eða vespur háloftanna er varla nýr af nálinni. Flugið er heillandi í sinni fjölbreyttustu mynd sem og tegundirnar allar. Halur tók sér stöðu í morgun við Leirurnar nærri flugvellinum norðan heiða og fylgdist með vaðfuglum af öllum helstu tegundum í blíðunni en nokkrum norðan andardrætti er kældi fingur á sjónauka. Halur var þar svo heppinn að sjá meðal annars jaðrakanapör (Limosa limosa islandica), sennilega pör þar eð þau voru samstíga og jafnvel annað þeirra á flugi saman sem mun vera háttur marga fugla. Það er gaman að velta fyrir sér íslenskum og erlendum fuglsheitum, þ. e. þeim er fest hafa í dægurmálinu, máli sem allir skilja; þessi heiti eiga sjaldnast nokkuð skylt við fræðiheitin nema að hluta til, nema íslensku heitin hafi latneskan grunn sem er eða var nothæfur. Í nýlegu ársriti Fuglaverndar, "Fuglar", er gerð grein fyrir sambúðarmálum og skilnaðartíðni jaðrakana og fleiri fugla lítillega. Rætt er um samband skilnaðartíðni og komutíma parsins á varpóðul, en hjá íslenskum fuglum mun sú tíðni vera um tíu prósent ef bæði pörin koma að nýju á varpstöðvarnar. Afar áhugavert væri að fá nánari vitneskju um fleiri íslenskar tegundir, og ekki hvað síst eiginleika farfugla að koma að nýju á sama eða svipuðum tíma til landsins, jafnvel þótt dagleiðir séu á milli para erlendis eins og oft á tíðum mun vera. Einkvæni mun vera stundað hjá tíunda hluta spendýrategunda en hjá níu af hverjum tíu fuglategunda. Erfðafræðin hefir reyndar komið hér til skjalanna með nýjar upplýsingar er segja að iðulega stundi fuglar framhjáhald og jafnvel 3/4 hlutar stundi slíkt og því margur fuglinn eigi rétt feðraður (fiðraður).

Á sama tíma og Halur sat í fjöru fóru flugvélar um völlinn, tveir fokkerar lentu og tóku sig á loft að nýju á einni klukkustund og Hali fannst það undarlegt á hinum hvíta degi kristninnar; í innskoti má ekki gleyma Hvíta-kristi úr Eyjafirði er meðal annars barmi hefur gert góða grein fyrir í listaverkum sem eru einstök en sennilega enn fáanleg hjá listamanninum. Þeir bestu hafa aldrei selt list sína í lifanda lífi. Mikil umferð fór hjá og jafnvel langferðabílar með fólki. Skýringin var víst sú að þotulið listarinnar var að koma norður t.a. heilsa uppá "þreytt" vélindadæmi í listasafninu, vélindað er líffæri sem best er að láta óhreyft. Margt í myndlistinni er jafn þreytt og leikhúsið. Dögurður var þar i boði fyrir innabæjarkróníkerana sem geta þá vonandi komið sér blað listaþotunnar eða jafnvel um borð. Rétt í lokin sá Halur undarlegt flugfar hefja sig á loft, flugfar með hreyfil að aftan og spöðum og einn maður sat í lausu lofti, nokkurs konar vespa háloftanna.

Það er þó umhugsunarefni hvernig fuglaáhugi Hals birtist eftir að hafa lesið þetta og enn ein tilviljunin gerðist fyrir skömmu er Halur fjárfesti í hljómdiski með Antony and the Johnsons er heitir "I am a bird now" en Antony (ekki Anthony) minnir á gamla takta Brjáns gamla Ferju og nokkurra annarra sem gamlir eru orðnir eða dauðir.

Nóg af skitsi í bili.

Campephilus principalis

er fundin að nýju; þessi áður dæmda útdauða spætutegund og ein sú stærsta sem til hefur verið að því sagt er sást í Arkansas (BNA) í vetur, en áður hafði hún sést í vinalandinu Kúbu fyrir e-m tveimur áratugum eða svo; síðast sást hún í BNA - Lúísíana - í lok seinni heimsstyrjaldar. Fréttir af þessu tagi eiga ekki að fara framhjá nokkrum manni, en sjálfur hefur Halur haft fregnir af þessu þar eð hann hefir styrkt Fuglavernd á Íslandi og telur það mikið þjóðþrifamál, ekki hvað síst sökum virkjanasýki einræðis-lýðræðisins. Það að útdauðar tegundir finnast að nýju er afar merkilegt þar sem fátt fer nú framhjá manninum með öllum sínum njósnatólum og tækjum; það er hughreystandi að sumt getur mögulega tapast en verið til. Það er einnig ánægjulegt að sumar fuglategundir hafa styrkt stöðu sína hérlendis og má þar nefna t.d. þórshana, ránfugla nokkra og jafnvel keldusvín. Halur hefur á stundum orðið þeirrar ánægju aðnjótandi að sjá ýmsar fugla- og sérlega andategundir við veiðar og göngur, sem og bakkalegu í norðuramti og hvernig tilfinnig það er að sjá t.d. fálka í sínu rétta umhverfi gerir þann dag og margar stundir síðar ánægjulegar. Halur hefur þó væntanlega ekki séð tvær andartegundir á svæðinu en þær eru skeiðönd (bæði kynin) og svartandarkolla.

Að velta fyrir sér fuglum á flugi eða sundi er skemmtan sem enn mun vera að mestu ókeypis og vonandi að sem flestir njóti hennar á þessu vori og eða sumri er í hönd fer.

Veikindi

geta verið af ýmsum toga; sjóveiki, magaveiki, hausveiki, hlandveiki, hægðaveiki, munnveiki, þráveiki, já - þráveiki. Áður hefur Halur frétt af stjórnendaveiki sem ku vera algengur kvilli meðal margra stjórenda og munu þeir þá kastast milli oflætis og depurðar, jafnvel sama daginn. Halur hefur fundið fyrir því að vinur hans er haldinn fundaveiki og fundafælni, fælni við fundi þar sem hann er eigi einsamall. Fundaveikin er slæm veiki. Fólk gangandi með möppur án innihalds, hvað þá hugsunar milli funda og staða, funda hér og þar, alls staðar um hvað sem er, skrifa skýrslur, gerðir, áætlanir, algjör sýra.

Fundaveikin kemur þeim helst illa sem reyna að sinna starfi sínu af kostgæfni, eru góðir eða ágætir starfsmenn. Fyrir hina er þessi fundaveiki ágæt, hina sem funda um fundi, fund af fundi.

Sá á fund sem finnur er víst eitthvað annað.

Tilbreyting

í lífinu skiptir sjálfsagt mismiklu máli. Hvað er nægileg eða nauðsynleg tilbreyting er breytilegt, það sést einnig vel ef borinn er saman gamli tíminn og sá er nú tröllríður fólki; tilbreytingin þarf að vera "meiri og meiri", helst þannig að unnt verði að státa sig af einhverri rándýrri ferð eða athöfn ef marka skal það sem fyrir augu ber í les- og myndmáli, ekki sjónvarpi. Nægjusemi verður fátíðari en flest annað nú til dags. Í gamla daga var "þetta" nokkuð þannig milli mánaða á venjulegu sauðfjárbúi hvað verkþætti varðaði en flest miðaðist við árstíðir og skepnur (Halur hefði átt að gerast bóndi, en meðvituð leti og ódugur forðaði skepnum og dýrum frá honum):

Janúar - fengitíð og fóðrun; febrúar - meiri fóðrun og beit; mars - enn meiri fóðrun og beit; apríl - enn frekari fóðrun og rúningur; maí - áfram fóðrun, sauðburður hefst vonandi, farfuglar streyma til sveita og varptíminn byrjar; júní - áfram sauðburður, fénu sleppt, dún- og eggjatekja, áburðardreifing (sem minnst af honum vonandi í dag, þ.e. kemískum), frekari jarðrækt, silungsveiði í net, draga fyrir ósinn að næturlagi, jafnvel heyannir, borgardrengur kemur á býlið til sumarvinnu; júlí - heyannir byrja fyrir alvöru, áfram silungsveiði í net, endurnýjun húsakosts, viðgerðir, heimsóknir bæjarbúa, næturgistingar ættingja ef e-r eru eftir; ágúst - heyannir, klára verkin sem ókláruð voru síðasta haust; september - göngur og réttir, drukkið af pela, frægðarsögur, söngur, kveðskapur; október- meiri göngur og réttir með tilheyrandi; nóvember - ljúka ýmsu fyrir veturinn, ákveða með kaupstaðaferð fyrir jólin; desember - fé hýst, baka laufabrauð og bragða á heimaslátruðu, ganga frá uppgjöri við Kaupfélagið.

Halur sér ekki betur en flestir bændur og búalið hafi komist meira og minna óskaddaðir frá þessum tíma og áratugum, allt þar til nútíminn fór að skipta sér meira af þessu en góðu hófi gegnir.

15 kr.

og steinar eiga kannski ekki margt sameiginlegt í fyrstu, en þegar betur er að gáð gæti þar hins vegar legið nokkur sannleikur. Steinar eru einn hluti náttúrunnar sem hafa talsvert aðdráttarafl, bæði sem skartsteinar eða skrautsteinar og hver man ekki eftir demöntunum sem lagst hafa við ógæfu efnafólksins í leikfélagi vesturs eða austurs. Steinar, óbreyttir brúnir, gráir, drappaðir, mislitir íslenskir stakir steinar eða steinhrúgur hafa alltaf dregið Hal til sín. Gott er að strjúka þeim og enn betra að fá sér sæti þar, þau eru misgóð en alltaf steinsönn. Steinar eru einnig algengir í kryddi og ávöxtum, ekki bönönum. Steinar chili-kryddsins eru ekki þungir og ekki fær maður sér sæti á þeim, en þeir geta gefið manni enn betra sæti og gleði við matarborðið, þó ekki oft þar sem iðulega eru þeir hreinsaðir úr kryddinu nema gera eigi vel sterkt það skiptið. 15 kr. kostaði einn chili-pipar í bænum sem kallar sig "öll lífsins gæði" síðdegis á þessum kristna degi er Halur hjólaði á eðalhjóli sínu af DBS-gerð um nágrenni Vinaminnis. Hann sá ekki marga á ferli og engar kirkjuklukkur kölluðu til hans þá stundina. Söngur vorboðanna hljómaði á stöku stað, hann kostaði ekkert, en þeir gætu væntanlega gert góð steinakaup ef þeir ættu 15 kr. í sarpnum.

Skartmaður

er Halur eigi og margir ágætir kostir við slíka háttu. Hann yrði hins vegar í vondum málum ef til kæmi að hann þyrfti að klæðast jakkafötum eða bindi, slíkan klæðnað notar hann aldrei og á hvergi. Hann á gamlar sænskar buxur, reyndar tvennar sömu gerðar og grænar að lit, stórgóðar til allra verka, verða aldrei skítugar í raun, þótt það sé algjört aukaatriði. Hann er ekki smámunasamur hvað skít varðar, en reynir að samt að halda húðinni sæmilega hreinni víðast hvar. Góðar reiðskjótabuxur, góðar í garðinn, góðar í veiði, göngu, fjallgöngu og hvað sem er hafa buxurnar verið. Með buxunum notar Halur einfalda boli og mismikið þar yfir, allt eftir veðri og vindum. Halur þyrfti þó eigi að hylja hold sitt eins og margir, það óttast hann eigi að sýna ef því er að skipta, enda víðast hvar heillegt og stinnt í húð jafnt sem undirhúð. Hann veit hins vegar vel að klæðnaður skiptir marga máli og jafnvel miklu, svo miklu að dagarnir verða gráir án nýrra klæða. Fagnaðarefni (ekki ritningin) mikið hefur komið fram í dagsljósið undanfarið, en það tengist íslenskum konum sem enn og aftur virðast vera dómgreindarlausar (dóngreindar) í meira lagi úti í henni stóru Ameríku norðursins. Þær konur er þar hafa fjallað um sig sjálfar þurfa vart að spreða mörgum seðlum í fatakaup; hinar sömu virðast vera fata- og brókarlausar frá fermingu ef e-r smá sannleikur er í hinum ameríska imbakassaflutningi.

Að lokum vill Halur benda fólki á að henda aldrei gömlum klæðnaði, hann skal geyma og nota aftur síðar, ella gefa.

Merking

orða og orðatiltækja (orðasambanda) er sennilega einn skemmtilegasti hluti málsins, sama hvernig á það er litið. Sum orð hafa haldið merkingu sinni lengi í norðuramti og má þar nefna sérstaklega orðið "menntaskólakennari" sem haldið hefur góðum velli og sjálfur kynntist Halur vel á sínum tíma einum þessara manna, en reyndar löngu eftir að hann (og hann) sleit barnskónum í þeim bransa. Önnur orð gefa ekki nákvæmlega upp hlutverk sitt og má þar t. d. nefna orðin kennari, læknir, prestur og verkamaður; skilgreiningaveikin nær ekki að fanga þessi orð að fullu.

Halur kom að dreng nokkrum, honum nærri í Vinaminni, en sá hinn sami sló stafi á lyklaborð sitt, lyklaborð sem hverfur venjulegast þegar Halur kemur nærri, nokkuð sem Hali er óskiljanlegt sökum þess að illa sér hann sér nærri, en ekkert sér fjarri. Halur sá eitt stórgott orðasamband á skjá drengsins, sent af einhverjum netvini eða einhverri netdrós, eigi veit Halur það. Orðasambandið var eftirfarandi (eftir snöggu sjónminni):

"Mamma er alltaf svo fuicking svöng!"

Þetta er eitt þessara nýju orðasambanda sem skilgreiningaveikin nær ekki að skilgreina samkvæmt orðanna hljóðan eftir því sem Halur kemst næst. Hann biður því allar góðar vættir að koma honum til hjálpar þannig að hann geti skráð þýðingu þess í skilgreiningaveikiorðabókina.